بلوبری
Blueberry از دو واژه Blue به معني آبي و berry به معني حبه گرفته شده است. بلوبري را در ايران به اشتباه، به اسم زغال اخته ميشناسند؛ اما همان طور كه از معني آن پيداست ميتوان در ايران به آن «حبه آبي» گفت. اين گياه بومي شمال آمريكاست، درختچهاي است خزانكننده كه حبههاي آن به رنگ آبي تيره يا بنفش است. بلوبري عضو خانواده Ericaceae است،گل آذين آن خوشه هايي به رنگ سفيد و صورتي رنگ پريده يا قرمز است كه حالت زنگولهاي داشته و در انتهاي شاخهها قراردارد. اين گلها در اوايل ارديبهشت ماه ظاهر شده و سپس به حبههاي كوچك آبي رنگ و سفتي تبديل ميشوند كه طعم مطبوعي دارند و شيرينند.
مديريتهاي زراعي بلوبري
بلوبري بهترين رشد را در خاكهاي اسيدي و محل هاي آفتابي دارد. خاك آن علاوه بر اسيدي بودن بايد سرشار از مواد آلي و زهكشي مناسب باشد تا در صورت آبياري، سبب خفگي و پوسيدگي ريشهها نشود. از آنجا كه اين درختچهها سيكل زندگي طولاني دارند (۳۰-۵۰ سال و يا بيشتر) نياز است تا كشاورزان علاقهمند در هنگام كاشت آنها در زمين اصلي، خاك را آزمايش كرده و در صورت نياز آن را اصلاح كنند. بوتههاي جوان اين گياه را پس از كاشت در زمين اصلي هرس ميكنند تا سيستمهاي هوايي گياه در تعادل با سيستم ريشه باشند، در سال اول بعد از كاشت، براي تحريك بيشتر گياه به رشد رويشي، جوانههاي گل آن را حذف ميكنند؛ اين كار سبب ميشود كه درختچه بلوبري در سالهاي بعدي توليد محصول، بوتهاي قوي باشد و عملكرد كمّي محصول و همچنين كيفيت آن نيز افزايش يابد. اين گياه در طول فصل رشد، نيازمند آبياري منظم و كافي است، خشكي زياد سبب ضعيف شدن بوته و كاهش عملكرد در توليد حبهها ميشود. اين گياه طي فصل رشد، نيازمند آبياري منظم و كافي است، بوتهها بعد از اينكه وارد مرحله توليد اقتصادي حبهها شدهاند هر ساله نياز به هرس دارند. قطع شاخههاي خشك و مريض، همچنين حذف شاخههايي كه مانع تابش مستقيم نور به قسمتهاي داخلي بوته ميشود، ضروري است. دوره هرس مثل ساير درختان و درختچهها از اواخر پاييز، زماني كه برگها خزان ميكنند تا اواخر اسفند ماه، قبل از آغاز رشد رويشي گياهان صورت ميگيرد. هرس مناسب سبب ايجاد يك اسكلت مناسب براي درختچه شده و تحمل سنگيني محصول را در تابستان و برف را در زمستان آسان ميكند.
زمان برداشت محصول
گلها كه به صورت خوشهاي در ماههاي ارديبهشت باز ميشوند، تحت شرايط مناسب از لحاظ نور، درجه حرارت و مواد غذايي تبديل به حبه ميشوند،حبههاطيماههايمردادتاشهريور ميرسند و رنگ آبي تيره از علائم رسيدن آن است البته زمان برداشت آنها بستگي به واريته كشت شده دارد. برخي از واريتهها زودرس هستند و برخي به نسبت، ديرتر ميرسند. هر كدام در هر منطقهاي مطابق با دوره فصل رشد كاشته ميشوند. برگهاي اين درختچه طي فصل پائيز به رنگهاي قرمز و نارنجي و زرد درميآيند كه گاهي به دليل رنگهاي زيباي آن در پائيز براي كاشت در فضاي سبز هم استفاده ميشود.
خسارات پرندگان و خرگوشها
حفاظت از بوتههاي بلوبري از جمله پرندگان كه گاهي خسارت وارده به حبهها از ۷۰ درصد عبور ميكند، ضروري است. اين حفاظت ميتواند توسط سيمهاي توري صورت بگيرد. همچنين هجوم خرگوشها بهخصوص در فصل زمستان كه منابع غذايي محدود است، سبب جويده شدن شاخههاي نرم و لطيف بلوبري ميشود. بنابراين نياز است تا اين گياه در برابر حمله خرگوشها نيز محافظت شود.
موارد مصرف
حبهها پس از برداشت، ميتوانند هم به صورت مستقيم وارد بازار مصرف شوند و به حالت تازهخوري مصرف شوند و هم ميتوانند وارد كارخانههاي صنعتي شده و انواع كمپوتها ومرباها و آبميوهها از آنها ساخته شود. از اين حبهها در تزئين و ساخت انواع كيكها، شيريني، بستنيها و دسرها و همچنين تهيه انواع ژلهها استفاده ميشود.
خواص
اين ميوه يكي از خوشمزهترين ميوههاي تابستاني است. حبههاي به ظاهر كوچك بلوبري ارزش غذايي بالايي دارند كه از نمونههاي آن ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
الف- جوانكننده پوست
آنتياكسيدانهاي موجود در اين ميوه، سبب نرمي پوست ميشود. تركيب آن با آب ليمو و شكر نيز، منجر به روشن شدن پوست و پوستاندازي ميشود.
ب- كمك به مثانه
بلوبري حاوي تركيباتي است كه مانع از چسبيدن باكتريها به ديوارههاي مثانه ميشود، بنابراين امكان عفونت مثانه را كاهش ميدهد.
ج ـ پيشگيري از سرطان
آنتوسيانينهاي موجود در حبههاي بلوبري به آن رنگ مات آبي ميدهد. به راديكالهاي آزاد (عامل سرطان) حمله و مانع از رشد سلولهاي سرطاني ميشود.
د- غذاي مغز
محققان ميگويند كه اين ميوه مانع از مشكلات مغزي، نظير از دست دادن حافظه ميشود و اين به خاطر آنتياكسيدانها و فلاونوئيدهاي موجود در حبههاست.
و ـ برطرفكننده چربي دور شكم
مطالعههاي جديد ثابت كرده كه موشهايي كه در رژيم غذايي آنها بلوبري به ميزان فراوان گنجانده شده بود، پس از مدتي چربي شكمي خود را از دست دادهاند.