مقدمه :
باتوجه به مشكلات عديده كار با سمپاشهاي مرسوم از جمله ايجاد ذرات بسيار غيريكنواخت، مصرف آب و سم زياد، تأثيرپذيري كم سمپاشي و نياز به قطعات يدكي گران قيمت همراه با قيمت خريد اوليه بالا ايده استفاده از ديسك چرخان براي ايجاد ذرات ريز و يكنواخت ۶۰ سال قبل ارائه گرديد. زماني كه يك فرد انگليسي به نام ادوارد بالس در جاده‌اي خيس با ماشين خود به سمت منزل مي‌رفت و چرخ‌هاي ماشين‌هاي كناري آب جاده را به صورت ذراتي ريز به شيشه‌هاي اتومبيل او پرتاب مي‌نمود، او مشاهده كرد كه مقدار كمي از آب توسط چرخ‌هاي اتومبيل به صورت ذرات ريز و در عين حال يكنواخت شيشه‌هاي ماشين او را كاملاً پوشاند. وي دريافت كه اگر همين اصل در سمپاشي گياهان بكار رود مقدار كمي از محلول سم مي‌تواند پوششي كامل و يكنواخت را بر روي گياهان ايجاد نمايد. يكي از كمپاني‌هاي معتبر كه نقش اصلي را در توليد انواع سمپاشهاي ميكرونر داشته است، در انگلستان به مديريت آقاي بالس بوده از سال ۱۹۷۵ تلاش‌هاي ارزنده‌اي در توليد و عرضه انواع سمپاشهاي ميكرونر داشته است.سبزکشت
اصول كار ميكرونر:
سمپاشي با قطرات كنترل شده كه به اختصار CDA (CONTROLED DROPLED APPLICATIONN) ناميده مي‌شود روشی بسيار مؤثر براي مبارزه با آفات، بيماري‌هاي گياهي و علفهاي هرز مي‌باشد كه ضمن ايجاد ذرات يكنواخت و يكسان، حداقل محلول سم در هكتار را بكار مي‌گيرد. سمپاشهاي مرسوم محدوده‌اي وسيع از قطرات را از نظر اندازه توليد مي‌نمايند. قطرات درشت سم در روي برگ‌ها به يكديگر پيوسته و تشكيل قطرات درشت‌تري مي‌دهند اين قطرات درشت به طرف پايين غلتيده و روي خاك مي‌افتند و سبب آلودگي مي‌شوند. قطرات بسيار ريز نيز در نتيجه بادبردگي (drift) از دسترس هدف دور مي‌شوند. لذا لازم است كه باتوجه به هدف سمپاشي از اندازه مشخصي از قطرات استفاده شود تا نتيجه مطلوب از عمليات بدست آيد. جدول ذيل اندازه مناسب قطر ذرات را باتوجه به نوع آفت نشان مي‌دهد.
آفات گیاهی۵۰-۱۰
بیماری های گیاهی۱۵۰-۳۰
علف های هرز۳۰۰-۱۰۰
يك روش مؤثر براي كنترل اندازه قطرات در يك محدوده كاملاً مشخص، استفاده از تكنولوژي ميكرونر يا نازلهاي چرخان است. در اين روش مايع سم در وسط يك ديسك چرخان ريخته شده و روي سطح دوار به صورت يك لايه نازك گسترش يافته و به شكل قطراتي كاملاً مجزا در مي‌آيد.
با اين روش اندازه قطرات محلول سم (قطر ذرات) در كنترل خواهد بود و بدليل ايجاد ذرات ريز و كاملاً يكنواخت حجم محلول سم پاشيده شده ۲۰ – ۱۰ برابر كمتر از مقدار مورد استفاده در سمپاشي‌هاي مرسوم خواهد بود. از ويژگي‌هاي صفحات چرخان وجود شيارهاي فوق‌العاده ظريف در لبه آن است كه همچون مخزني براي محلول سم به شمار مي‌رود و باعث ايجاد ذراتي كاملاً يكنواخت از محلول سم مي‌شود.
ميكرونرها را مي‌توان بر روي انواع سمپاشهاي بوم‌دار پشت تراكتوري، سمپاش اتومايز و همچنين بر روي سمپاشهاي بوم‌دار پشتي نصب نمود. تكنولوژي استفاده از ميكرونر از نظر مناسبت و سازگاري با شرايط كاري كشاورزان ايران از جايگاه بالايي در بين ساير تكنولوژي‌هاي موجود برخوردار است چرا كه باتوجه به خصوصيات كشاورزان همچون ضعف بنيه مالي و پايين بودن سطح سواد ايشان، اين سمپاشها از قيمت خريد اوليه و هزينه تعمير و نگهداري پاييني برخوردارند و كشاورزان با يك آموزش ۱ ساعته قادر به كار با اين سمپاشها هستند. هزينه‌هاي عملياتي اينگونه سمپاشها نيز باتوجه به صرفه‌جويي قابل توجه در ميزان محلول مصرفي تا حد زيادي كاهش مي‌يابد.
از نظر سهولت و انعطاف‌پذيري عملياتي نيز از جمله مكانيسم‌هاي ساده، فاقد صدا و لرزش محسوب مي‌شوند و مي‌توان باتوجه به شرايط محصول از ميكرونرها براي سمپاشي زراعت‌هاي كوتاه و بلند و همچنين سمپاشي باغات بخوبي بهره برد.
در سمپاشهاي ميكرونري چه سه ميكرونره و چه چهار ميكرونره ميزان خروج محلول سمي و دور ميكرونرها تقريباً در همه مواقع يكسان بوده و تغييري ندارد. به همين جهت نكته اساسي در كاليبره نمودن اين سمپاشها حركت رو به جلو كارگر سمپاش مي باشد كه هر چه سرعت بيشتر باشد حجم محلول سمي در هكتار و زمان سمپاشي در هكتار كمتر خواهد بود. افزايش سرعت به حد غير متعارف ضمن جلوگيري از پوشش يكنواخت محلول سمي باعث عدم ريزش تعداد مناسب قطرات سمي در واحد سطح شده و در امر تأثير سم اخلال ايجاد مي كند.
نكته اي كه همواره در زمينه استفاده از سمپاشهاي ميكرونري بايد مدنظر داشت عدم كاربرد اين سمپاش درمواقع وزش باد و بالا بودن دما بويژه در اواسط روز مي باشد.
به هر جهت با اندازه گيري مقدار مشخصي از محلول سمي كه در مساحت معيني از مزرعه استفاده شده مي توان مقدار محلول مورد نياز براي يك هكتار را محاسبه نمود. البته مقدار محلول سمي مصرف شده در واحد سطح در اين سمپاشها با عنايت به تعبيه نازلهاي مختلف براي آفات ، بيماريها يا علفهاي هرز متغير بوده كه براي هر نازل نياز به كاليبره نمودن سمپاش وجود دارد.
در یکی از مطالعات انجام شده توسط سازمان حفظ نباتات در مورد کارایی سم پاش های میکرونر در کنترل پوره سن گندم مشخص شد که میزان سم فنیتریتیون با دز ۰٫۷۵ تا ۱٫۵ در هزار در ترکیب با ۲۰ تا ۲۵ لیتر آب است در صورتی که میزان مصرف سم در سم پاش های لانس دار پشت تراکتوری با همان دز اما در ترکیب با ۲۰۰ تا ۲۵۰ لیتر درهکتار است در نتیجه میزان سم مصرف شده در هکتار بسیار کاهش یافته و همین عامل باعث کاهش خطر آلودگی های محیطی و مسمومیت های احتمالی خواهد شد.
